Social

May112019 by asantoshwebmagazinNo Comments

मोदी हे फूट पाडणारे नेतृत्व आहे हे सांगायला टाईमची गरज नाहीये, त्यांचा इतिहास आणि वर्तमान सर्व भारताला माहीत आहे.

मोदींवर Time मॅगझीनने "Divider in Chief" असा शिक्का मारून त्यांचं कव्हर आज छापलं. याच टाईम मॅगझीनने 2012 जुलैला मनमोहनसिंग यांचा फोटो छापून "The Underachiever" असं लिहिलं होतं. जेव्हा टाईमने डॉ. सिंग यांना तसे संबोधले होते तेव्हा भाजपने प्रतिक्रिया दिली होती "जे सगळा देश कित्येक वर्षे सांगतोय, तेच आज Time ने सांगितले!" आज मोदींना जेव्हा टाईमने या नावाने संबोधलेय तेव्हा काँग्रेसची आणि तमाम विरोधी पक्षांची प्रतिक्रिया काहीही वेगळी नसणार आहे. मोदी हे फूट पाडणारे नेतृत्व आहे हे सांगायला टाईमची गरज नाहीये, त्यांचा इतिहास आणि वर्तमान सर्व भारताला माहीत आहे. मला विशेष याचं वाटतं की भारतातले NDTV वगळता एकही टीव्ही चॅनेल किंवा इंटरनेट पत्रकारिता करणारी Wire, Quint वगैरे काही माध्यमे सोडली तर एकाही मीडिया हाऊसने मोदींना कधी या नावाने ओळखले नाही किंवा त्यांना आरसा दाखवला नाही. मोदी सत्तेत आल

May72019 by asantoshwebmagazinNo Comments

समतेची शरण चळवळ आणि महात्मा बसवेश्वर

Political, Social

प्राचीन भारताचा इतिहास जितका समृद्ध आहे, तितकाच किंबहुना त्याहीपेक्षा अधिक प्रमाणात दक्षिण भारताचा इतिहास समृद्ध आहे. मध्ययुगीन बारावे शतक हे परिवर्तनाचे शतक मानले जाते. आजपासून ९०० वर्षांपूर्वीची सामाजिक परिस्थिती खूप बिकट होती. माणूसच माणसाचा गुलाम बनला होता. मराठी कष्ट न करता फुकट खाणारा वर्ग समाजात वाढत होता. कष्ट करणारे अठरा आलुतेदार आणि बारा बलुतेदार कष्ट करत होते. शेटजी-भटजी, ब्राह्मण या फुकटचे खाणाऱ्या लोकांची संख्या मोठी असली तरी बहुसंख्य बहुजनांचे मोठ्या प्रमाणात शोषण केले जात होते. धर्माच्या नावाखाली अधर्माचे स्तोम माजले होते. शूद्रांचा स्पर्श बाट समजला जात होता. समाज अंधश्रद्धेत जखडला गेला होता. दगड धोंड्याला देव मानून पूजा करणाऱ्या लोकांचा वर्ग मोठा होता. राजे-महाराजे लढाया करण्यामध्ये व्यस्त होते. बहुदेव उपासना वाढली होती. निती- नैतिकतेपेक्षा भोळा भक्तीभाव वाढला होता.

Apr152019 by asantoshwebmagazinNo Comments

रेड्डीच्या म्हैशीची ” नाळ ” कबीराच्या “आंधळ्या गायशी” जुळलीच नाही..!

Literature, Political, Social

‘नाळ’ सिनेमात म्हैस आणि तिच्या मेलेलं रेडकूची फिजिकल कन्सेप्ट (संकल्पना) वापरून, सुधाकर रेड्डीने जेवढं दुःख आमच्या ताटात वाढलं त्याच्याहून कमीच दुसऱ्या कुणाच्या वाट्याला ते गेले असेल. पण त्यासाठी हा रिव्यु लिहावा हे काही निमित्त बनत नव्हते. ते योजिले त्याला कारण आणि हेतु हा की, सोळाव्या शतकात संत कबिराने रचलेल्या “ कबीरा कहे ये जग अँधा ” ह्या दोह्यातिल गाय आणि बछड़ा (अंधी जैसी गाय, बछड़ा था सो मर गया) या संकल्पनेची नाळ मध्ये झालेली पुनरावृत्ती (?). पण सिनेमात ती ‘गाय आणि बछड़ा’ जशी कबिराला अभिप्रेत आहे तशी न येता ‘म्हैस आणि रेड्कू’ अशी अवतरते. ह्या संकल्पनेच्या वापरा मागील कबिराची भूमिका आणि त्याच संकल्पनेच्या बदला बद्दल रेड्डीची मनोभूमिका. ही विसंगती बघणे आणि त्याच बरोबर, एखाद्या कलाकृति निर्मितीत जाणते किंवा अजाणतेपणी संबधित लेखकाची जाणीव-नेणिव कसे आपले काम बजवाते. आणि ती त्याच्य

Apr112019 by asantoshwebmagazinNo Comments

डॉ.आनंदीबाई जोशी : भारतीय पितृसत्तेच्या बळी.

Social

समीर विद्वांस दिग्दर्शित व ललित प्रभाकर आणि भाग्यश्री मिलिंद अभिनित आनंदीबाई जोशी यांच्या जीवनावर (त्यांच्या शैक्षणिक आयुष्यावर) आधारित चित्रपट नुकताच येवून गेला. हा चित्रपट पाहताना १९ व्या शतकातील अभिजन स्त्रियांच्या जीवनाचा दैनंदिन जगण्यातील संघर्ष आणि अभिजन चळवळीतील स्त्री शिक्षणाचा आलेख डोळ्यासमोर उभा राहतो. चित्रपटात आनंदीबाईला त्यांच्या शिक्षणासाठी व डॉक्टर होण्यासाठी त्यांना व त्यांचे पती गोपाळराव यांना कराव्या लागलेल्या सामाजिक-आर्थिक संघर्षाची कथा आहे. ज्या काळात स्त्रियांनी शिक्षण घेणे म्हणजे व्याभिचार, चरित्रहीन व समाजाला कलंक असे मानले जात होते. अशा सामाजिक वातावरणातून आनंदीबाईंनी आपल्या पतीच्या साथीने वैद्यकीय शिक्षणाचा प्रवास अनेक अडथळ्यांवर मात करत डॉक्टरीची डीग्री पूर्ण करुन अमेरिकेतून भारतात परत येईपर्यंतचा त्यांचा प्रवास चित्रपटाच्या माध्यमातून रेखाटलेला आ

Apr112019 by asantoshwebmagazinNo Comments

स्त्री शिक्षणाची मुहुर्तमेढ रोवणारे थोर समाजसुधारक : ज्योतिबा फुले

Social

महात्मा जोतीबा फुले यांचा जन्म ११ एप्रिल १८२७ साली पुणे येथील गंजपेठेत झाला. आताचा फुलेवाडा म्हणून ओळखले जाते. महात्मा फुले ज्या व्यवस्थेविरोधात लढले, त्याचा विचार करत त्यांच्या घराला "वाडा" हे सरंजामी नाव देणे उचित वाटत नाही. सन १८३४ ते १८३८ या काळात त्याचे शिक्षण पंतोजींच्या शाळेत झाले. १८४० रोजी त्यांचा विवाह साताराच्या सावित्रीबाईं यांच्याशी झाला. त्यानंतर त्यांनी १८४१ ते १८४७ या काळात त्यांनी स्कॉटिश मिशन हायस्कूलमध्ये इंग्रजीत इंग्रजी शिक्षण घेतले. त्याचबरोबर लहुजी वस्ताद साळवे यांच्याकडून दांडपट्टा व शारीरिक शिक्षण घेतले. वाचनाची अतिशय आवड असल्यामुळे शिवाजी महाराजांचे चरित्र व थॉमस पेन या विचारवंताच्या ‘राईटस् ऑफ मॅन’ या ग्रंथाचा त्यांच्यावर विशेष प्रभाव पडला. बहुजन समाजाचे अज्ञान, दारिद्रय आणि समाजातील जातिभेद पाहून ते अतिशय अस्वस्थ होत असत. ही सामाजिक परिस्थिती

Apr72019 by asantoshwebmagazinNo Comments

काॅम्रेड कन्हैया आणि त्याची भूमिहार जात – श्रीकांत ढेरंगे

Political, Social

भूमिहार किंवा बाभण ही एक भारतीय जात. उत्तर प्रदेश,बिहार आणि झारखंड आणि अन्य प्रदेशांमध्ये थोड्या प्रमाणात राहते. भूमिहारचा अर्थ होतो भूपति, जमीनमालक किंवा जमीनदार. भूमिहार स्वतःला परशुरामाचे शिष्य मानतात. उत्तर प्रदेशच्या गाजीपूर आणि आझमगढ जिल्ह्यात यांची लोकसंख्या अधिक असून बिहारमध्ये भूमिहारांची सर्वाधिक लोकसंख्या आहे. तिवारी, त्रिपाठी, मिश्र, शुक्ल, उपाध्याय, शर्मा,पाठक,दुबे,द्विवेदी या भूमिहार समाजाला दिल्या गेलेल्या उपाध्या आहेत. शासन आणि जमीनदारीमुळे राय, साही, सिन्हा, सिंह, आणि ठाकूर ही त्यांना मिळालेली उपनावे आहेत. भूमिहार आपण ब्राह्मण असण्याचा दावा करतात. परंतु ब्राह्मणांमधील एक मोठा समुदाय त्यांना ब्राह्मण मानत नाही. कारण, भूमिहार हे परंपरागत पूजाअर्चना/कर्मकांड सोडून जमीनदारी करतात. तर काही भूमिहार स्वतः शेती कसतात. तसेच काही भूमिहार अल्पभूधारक तसेच भूमिहीनही आहेत. त

Mar232019 by asantoshwebmagazinNo Comments

भगतसिंह यांच्या जेल नोटबुकची कहाणी- कल्पना पांडे

Literature, Political, Social

भगतसिंह व त्यांच्या सुखदेव, राजगुरू या साथीदारांच्या शहीद दिनानिमित्त भगतसिंहच्या जेल डायरीची थोडक्यात माहिती या लेख मध्ये घेऊया. ही शाळेच्या वहीच्या आकाराची नोंदवही १२.०९.१९२९ रोजी जेल अधिकाऱ्यांकडून भगतसिंह यांना ‘भगतसिंह साठी ४०४ पानं’ असं लिहून देण्यात आली. या वहीत भगतसिंह यांनी जेल बंदी जीवनाच्या त्याकाळात वही मिळाल्यानंतर १०८ लेखकांच्या ४३ पुस्तकांतून घेतलेल्या टिप्पण आहेत. ज्यात कार्ल मार्क्स, फ्रेडरिक एंगल्स आणि लेनिन प्रामुख्याने आहेत. इतिहास, दर्शनशास्त्र आणि अर्थशास्त्रावर त्यांनी अनेक टिपा घेतल्या आहेत. वसाहतवादाविरुद्ध संघर्ष या विषयबरोबरच त्यांचा लक्ष्य समाजाच्या विकासाशी संलग्न सामान्य प्रश्नांवर होता. त्यांनी पाश्चिमात्य विचारकांचा लेखन वाचण्याकडे बराच लक्ष्य दिला. भगतसिंह राष्ट्रवादी संन्कीर्णतेच्या पलीकडे जाऊन जागतिक अनुभवांतून आधुनिकतेच्या पद्धतीने प्रश्

Mar112019 by asantoshwebmagazinNo Comments

भारतीय रेल्वेच्या विकासावर पैसा खर्च करण्याऐवजी बुलेट ट्रेन चा पांढरा हत्ती पोसणे हे देशविरोधी

Economics, Political, Reportage, Social, Uncategorized

भारतीय रेल्वेच्या विकासावर पैसा खर्च करण्याऐवजी बुलेट ट्रेन चा पांढरा हत्ती पोसणे हे देशविरोधी असल्याचे मत शशी सोनवणे यांनी व्यक्त केले. युवा भारत संघटना आयोजित " बुलेट ट्रेन : प्रतीक विकासाचे कि विनाशाचे " या विषयावरील चर्चेत त्यांनी हे मत व्यक्त केले. मुंबई-अहमदाबाद बुलेट ट्रेन विरोधी संघर्षातील नेते राजू पांढरा व शशी सोनवणे यांच्याशी एस. एम जोशी सभागृह,नवी पेठ पुणे एका चर्चेचे आयोजन युवा भारत संघटनेच्या वतीने करण्यात आले होते. शशी सोनवणे बुलेट ट्रेन ही आपल्या देशाच्या मर्यादित संसाधनांच्या दुरुपयोगाचा उत्तम नमुना आहे. ताशी २५० ते ३५० कि.मी वेगाने चालणारी बुलेट ट्रेन काही दशकांपुर्वी जगभर आकर्षणाचा केंद्रबिंदू होती परंतु हवार्इ वाहतुक अधिक जलद, किफायतशीर आणि सर्वात महत्वाचे म्हणजे सुरक्षित होत गेल्यामुळे बुलेट ट्रेन ही जपान, फ्रांस, जर्मनी अशा काही मुठभर देशांपुरतीच मर्यादित

Mar102019 by asantoshwebmagazinNo Comments

विकासाच्या संकल्पनेत नफा आणि संपत्तीचा मुठभरांकडे होणारा संचय एवढाच मर्यादित अर्थ घेतला जात असेल तर पर्यावरणाचे नुकसान केल्याशिवाय असा संचय शक्य नाही-शशी सोनवणे

Political, Social, Uncategorized

साधारण एक वर्षांपुर्वी झालेल्या गुजरात विधानसभेच्या निवडणूकात 'विकास गांडो थयो छे' (विकास वेडा झाला) हे वाक्य प्रचलित झालं होतं. त्या वाक्याला बेरोजगारीची, शेतीच्या संकटाची, लादले जाणा-या विनाशकारी प्रकल्पांची झालर होती. त्याला प्रत्युत्तर हे 'मीच विकास आहे' असं उर्मट उत्तर देण्याचा प्रयत्न झाला. दोन्ही घोषवाक्यांची तात्कालिक संदर्भे बाजूला सारली तर ही वाक्ये समग्र मानवी सभ्यतेच्या वर्तमान संकटाची, भविष्यातील वाटचाली संबंधी द्वंद्व प्रतिबिंबित करतात. मीच विकास आहे असं जेव्हा म्हटलं जातय तेव्हा हा 'मी' कोण आणि या 'मी' साठी 'कोणी' आणि 'का' किंमत द्यायची हे प्रश्न पद्धतशीरपणे गुलदस्त्यात ठेवले जातात. भांडवलशाहीच्या विकास क्रमात भांडवल संचय आणि भांडवलदार वर्गाचा नफा हाच केंद्रस्थानी राहीला आहे. गेल्या ३०० वर्षांत भांडवलशाहीने विज्ञान-तंत्रज्ञान चा उपयोग करत मोठ्या प्रमाणात आैद्योगिकीकरण

Feb262019 by asantoshwebmagazinNo Comments

आदिवासींना विस्थापित करणारा न्यायनिवाडा

Political, Social, Uncategorized

राहुल चिं.भांगरे Courtsy:Youth Ki Awaaz सन २००६ च्या वनहक्क कायद्यानुसार जंगल भागात वास्तव्य करणाऱ्या आदिवासी व अन्य जातींच्या लोकांना वनजमिनीचे हक्क देण्याची तरतूद केली गेली आहे.यासंदर्भात बंगळुरू येथील 'वाईल्डलाईफ फर्स्ट' व अन्य काही तथाकथित वनप्रेमी स्वयंसेवी संस्थांनी सर्वोच्च न्यायालयात याचिका दाखल केली होती. ही याचिका सर्वोच्च न्यायालयातील न्या.अरुण मिश्र,न्या.नवीन सिंन्हा, न्या.इंदिरा बानर्जी यांच्या खंडपीठाने १३ फेब्रुवारी २०१९ रोजी निकाली काढली आहे. या निकालानुसार वनजमिनीवरील हक्कांचे ज्यांचे दावे फेटाळले गेले आहेत त्यांना सक्तीने वनजमिनीवरून हुसकावून लावण्यात यावे व अन्य प्रलंबित दाव्यांचा आढावा घेऊन ही प्रकरणे निकाली काढावीत असा आदेश सर्वोच्च न्यायालयाने दिला आहे. ही कारवाई २४ जुलै २०१९ च्या आधी पूर्ण करावी असे न्यायालयाचे आदेश आहेत.या निकालामुळे देशभरातील १३ लाख आदिवासी

Feb192019 by asantoshwebmagazinNo Comments

राजा शिवछत्रपती: सामाजिक ऐक्याचा महामेरू

Political, Social, Uncategorized

डॉ. सोपान शेंडे, Image Courtesy: Pinterest जातिविरहीत समाजनिर्मितीच्या प्रक्रियेत छत्रपती शिवाजी महाराजांनी स्विकारलेल्या सामाजिक ऐक्याच्या धोरणाचा ऐतिहासिक मागोवा घेण्याचा प्रयत्न प्रस्तुत लेखाच्या माध्यमातून करण्याचा मानस आहे. भारत हा प्राचीन संस्कृती असलेला एक महत्वपूर्ण असा पौर्वात्य देश आहे. या देशाची प्राचीन संस्कृती जशी देशाचे भूषण आहे. तसेच निरनिराळया कालखंडात या संस्कृतीला विविध कारणांनी विकृत स्वरूप प्राप्त झाले होते, हे ऐतिहासिक सत्य नजरेआड करता येत नाही. त्यामध्ये हिंसेचे वाढते प्रमाण, धर्म, पंथ, व्यवसाय इत्यादींमधून निर्माण झालेली सामाजिक विषमता, जातियता, लिंगभेद व स्वार्थावर आधारलेली पुरुषप्रधान संस्कृती. त्याचे फलीत म्हणून समाजात उदयाला आलेला आणि धर्म व संस्कृती यांच्या नावाखाली दृढ केलेला स्त्री- पुरूष भेद, इत्यादींचा समावेश करता येतो. त्य

Feb152019 by asantoshwebmagazinNo Comments

जलसंधारणासाठी शिवार एकवटतय ! पाणी परिषद नरेवाडी – नवनाथ मोरे

Reportage, Social, Uncategorized

ज्या पश्चिम महाराष्ट्राकडे सधन भाग म्हणून पाहिले जाते, त्याच भागात असंख्य गावे पाण्यासाठी तडफडत आहेत. पाणीदार असलेल्या गावांना पाणीटंचाईला सामोरे जावे लागत आहे. विहिरी, बोरवेल आटल्या आहेत. प्रदूषण वाढत आहे. हे सगळे प्रश्न निर्माण होत असताना कोल्हापूर जिल्ह्यातील गडहिंग्लज तालुक्यातील डोंगरदऱ्यातील गावे जलसंधारणासाठी एकवटली आहेत. दिनांक ९ डिसेंबर २०१९ रोजी पाणी फौंडेशन; महाराष्ट्र , अखिल भारतीय किसान सभा; कोल्हापूर, तुप्पुरवाडी को. ऑप. क्रेडिट सोसायटी; मुंबई यांच्या संयुक्त विद्यामानाने "पाणी परिषद" नरेवाडी येथे पार पडली. या परिषदेसाठी नरेवाडी, तुप्पुरवाडी, सावतवाडी, मुंगुरवाडी, बटकणंगले, कडाल या गावातील शेतकरी, नोकरदार, शिक्षक, राजकारणी जमले होते. तापमानवाढ जागतिक चिंतेचा विषय बनला असताना येणाऱ्या काही वर्षात जगाला पाणीटंचाईला सामोरे जावे लागणार आहे. महाराष्ट्रासह देश पाणीटंचा

Feb152019 by asantoshwebmagazin1 Comment

कॉ-ओपरेटिव बैंक ऑफ महाराष्ट्र आणि नितिन गडकरिंच्या कंपनीची कामगारांना पैसे देण्यास १५ वर्षांपासून टाळाटाळ

Social, Uncategorized

कारखाना बंद पडल्याने बेरोजगार कामगारांचे थकीत ४ करोड ८१ लाख रुपये अडकलेले. By Aasantosh Image Courtesy huffingtonpost.in आजपासून पंधरा वर्षांपूर्वी वर्धा जिल्ह्यातील एक साखर कारखाना बंद पडला.या कारखान्यात काम करणाऱ्या ६०० पेक्षा अधिक कामगारांच्या नोकऱ्या गेल्या . कारखाना बंद होत असताना राहिलेले राहिलेले वेतन,भविष्य निर्वाह निधी अंतर्गत कपात करण्यात आलेली रक्कम सुद्धा कामगारांना देण्यात आली नाही. कारखाना बंद झाल्यानंतरच्या काळात सदर कारखान्याचा लिलाव करण्यात आला मात्र कामगारांना द्यायच्या रक्कमेची कुणालाच पर्वा दिसली नाही. ज्यांनी लिलावात हा कारखाना विकत घेतला ते श्रीमंत झाले असले तरी ज्यांच्या नोकऱ्या गेल्या ते आजही शिल्लक रक्कमेसाठी दारोदार भटकत आहेत. दरम्यानच्या काळात बेरोजगार कामगारातील ज्या काही लोकांचा मृत्यू झाला त्यांच्या विधवा शिल्लक रकमेसाठी दारोदार भटकत आहेत. र

Feb132019 by asantoshwebmagazinNo Comments

प्रेम हे नैसर्गिक आहे, कधी होईल हे सांगणे कठीण आहे – भगत सिंग

Literature, Social

Courtsy : Mediavigil.com व्हॅलेंटाईन डे विशेष सुखदेव आणि भगतसिंह यांच्यात घनिष्ठ निकटता होती, परंतु बॉम्बस्फोटाच्या घटनेची जबाबदारी घेण्यासंबंधाने जाणाऱ्या दोघांच्या मनात काही गैरसमज होते. (सुखदेवला वाटले होते की भगतसिंह प्रेमात पडला आहे , त्यामुळे तो जोखीम घेण्यास घाबरतो आहे. ). हा गैरसमज दूर करण्यासाठी भगतसिंह यांनी सुखदेव यांना एक पत्र लिहिले. हे पत्र ११ एप्रिल १९२९ रोजी सुखदेवच्या अटकेवेळी पोलिसांना सापडले आणि खटल्याच्या प्रक्रियेचा एक भाग बनले. – संपादक प्रिय भावा.. जोपर्यंत तुला हे पत्र मिळेल, तो पर्यंत मी माझ्या इच्छित स्थळी पोहोचलो असेल. माझ्यावर विश्वास ठेव, आजकाल मी माझ्या शेवटच्या प्रवासासाठी आनंदाने सज्ज झालो आहे. माझ्या आयुष्यात सुख आणि आनंददायी अशा भरपूर आठवणी असूनही माझ्या हृदयात एक गोष्ट आजहि बोचते आहे कि, माझ्या भावाने मला चुकीचे समजले आणि माझ्य

Feb112019 by asantoshwebmagazinNo Comments

टाटा फेलोशिप सुरु करून एकूण फेलोशिप धोरणालाच ‘टा-टा’करायचा विचार आहे का ? हे स्पष्ट व्हायला हवे !

Political, Social, Uncategorized

सतीश गोरे सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ देशभरात विद्यार्थी-उच्च-शिक्षित बेरोजगार युवक या सरकारच्या शिक्षण-विरोधी धोरणामुळे व्याकूळ झालेला आहे. “देश का युवा भरे हुँकार, कहाँ गया मेरा रोजगार?” अशा घोषणा देत देशातील विद्यार्थी-उच्च-शिक्षित बेरोजगार तरुण छोट्या-मोठ्या शहरात वेग-वेगळ्या प्रश्नांना घेऊन आंदोलन करीत आहे. त्यातीलच एक कडी म्हणून सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाच्या मुख्य इमारतीजवळील संविधान स्थंभाशेजारी एम.फील आणि पीएचडी करणारे असंख्य विद्यार्थी गेल्या ४ दिवसांपासून ‘धरणे आंदोलन’ करीत आहे. कालच सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाला ७० वर्षे पूर्ण झालीत. एकीकडे याबाबत आनंद साजरा होताना दिसत आहे तर दुसरीकडे ४ दिवसांपासून आमचे विद्यावेतन पूर्ववत सुरु करा यासाठी मुल-मुली ५ अंश इतक्या थंडीत संविधान स्थंभाशेजारी (घराबाहेर) बसली आहेत. केवळ आपला हक्क नि अधिकार

Feb72019 by asantoshwebmagazinNo Comments

क्षारपड जमिनीचं आव्हान आणि उपाय

Social, Uncategorized

नवनाथ मोरे शेती विकासाचे नवनवे टप्पे पार करत असताना फक्त नफ्यासाठी उत्पादन, हे तत्व अवलंबले गेल्यामुळे घटती उत्पादकता आणि क्षारपड जमिनी हे एक संकट समोर येत आहे. माती तयार होण्यास हजारो वर्षे लागतात. त्यामुळे उत्पादन करत असताना त्याच्याकडे लक्ष देण्याची गरजेचे होते. परंतु ते दिले गेले नाही, हे वास्तव आहे. ज्या पश्चिम महाराष्ट्राकडे आपण सधन प्रदेश म्हणून पाहात आहोत. तेथील शेतकऱ्यापुढे क्षारपड जमिनी हे एक संकट उभे राहिले आहे. कोल्हापूर जिल्ह्यातील शिरोळ तालुका या समस्येला सामोरे जात आहे. ऊसासारख्या पिकाला सातत्याने लागणारे पाणी. त्याच जमिनीत घेतले जाणारे एकच पीक. वारेमाप पाजले जाणारे पाणी, ज्यामुळे लाखो टन माती पाण्याबरोबर वाहून जाते. या भागातील असंख्य जमिनी पाहिल्यास त्याचे ना सपाटीकरण आहे, ना त्याला बांधबंदिस्ती आहे. त्यात शेतात वारेमाप रासायनिक खतांचा वापर. जमिनीतील सेंद्रिय घटक कमी झाल

Jan302019 by asantoshwebmagazin11 Comments

गोडसे @ गांधी.कॉम

Literature, Political, Social

डॉ. प्रेरणा उबाळे महात्मा गांधी आपले व्यक्तिमत्व, विशिष्ट जीवन पद्धत, कार्य, आचरण आणि विचारांच्या असामान्यतेमुळे जगन्मान्य झाले. एक व्यक्तिविशेष असूनदेखील ते आज सत्य, अहिंसा, करुणा अशा मानवी जीवनाच्या शाश्वत आणि उदात्त मूल्यांचे प्रतीक बनले आहेत. एवढेच नाही तर भारतात न्याय, राजकारण, समाज, वैयक्तिक जीवनामध्ये नैतिक अधिष्ठानासारखे ते प्रतिस्थापित झाले आहेत. कोर्ट, सरकारी कार्यालयांमध्ये त्यांच्या प्रतिमांची स्थापना हे त्याचे उत्तम उदाहरण म्हणता येईल.केवळ सत्य आणि अहिंसाच नाही तर त्यांची सावली, आकार, काठी, चष्मा, बकरी, चरखा, गांधी टोपी, खादीचे वस्त्र अशा अनेक वस्तु त्यांची ओळख बनले आहेत. वैश्विक इतिहासातून कधीही न पुसले जाणारे महात्मा गांधींचे असामान्य व्यक्तिमत्व महामानवाच्या रुपात प्रतिस्थापित आहे. त्यांचा केवळ जनमानसावरील प्रभाव नाही तर त्यांच्या नैतिकतेची, तत्वांची ताकदच इतकी आहे की त्

Jan252019 by asantoshwebmagazinNo Comments

नयनतारा सहगल यांना मुंबईत २९ जानेवारी रोजी ऐकण्यासाठी ‘चला एकत्र येऊ या..!’

Literature, Political, Social

जेष्ठ भारतीय लेखिका नयनतारा सहगल यांच्यासोबत मराठी कला-साहित्य विश्वातील लेखक-कवी,रसिक यांच्या संवादाचा कार्यक्रम ‘चला एकत्र येऊ या!’ चे आयोजन मराठी साहित्य आणि कलाविश्वातील लेखक-कलावंत आणि रसिक यांनी एकत्र येऊन २९ जानेवारीला सायंकाळी शिवाजी मंदिर, दादर इथे केले आहे. नयनतारा सहगल यांच्या उपस्थितीत अभिव्यक्ती स्वातंत्र्यावर चर्चा करणारा हा संवाद मेळावा पार पडणार आहे. ९२व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाच्या उद्घाटनाचे निमंत्रण ज्येष्ठ भारतीय लेखिका श्रीमती नयनतारा सहगल यांना दिले गेले होते. मात्र संमेलनाच्या आयोजकांनी ते निमंत्रण ऐनवेळी रद्द केले. या घटनेचा निषेध अनेक पातळ्यांवर आणि खुद्द संमेलनातही विविध प्रकारे झाला. अनेकांनी संमेलनावर बहिष्कार टाकला तर अनेकांनी संमेलनस्थळी जाऊन या कृतीला आपला विरोध दर्शवला. परंतु या घटनेमुळे, मराठी माणसांनीच एका ज्येष्ठ साहित्यिकाला अवमानित के

Jan252019 by asantoshwebmagazinNo Comments

आंबेडकरी नॅरेशन म्हणजे नक्की काय असतं.? – केशव वाघमारे

Political, Social

या देशातल्या संघ भाजपा सत्ताधारी वर्गाने स्वतःच्या सोयीनुसार राष्ट्रवादाची व देशभक्तीची एक कल्पना उभी केली आहे .समस्त भारतीय लोकांनी त्यांनी ठरवलेल्या राष्ट्रवादाच्या व देशभक्तीच्या कल्पनेशी मानसिक रित्या जोडून घेतले पाहिजे किंवा त्याच्या प्रति पूर्णपणे निष्ठा ठेवली पाहिजे असा सत्ताधारी संघ आणि भाजप परिवाराचा आग्रह आहे .जे कोणी त्याच्याशी या बाबतीत सहमत होणार नाही त्यांना ते देशद्रोही ठरवू लागले आहेत. त्यांना तुरुंगात डांबू लागले आहेत. त्याचाच भाग म्हणून डॉक्टर आनंद तेलतुंबडे यांच्या अटकेचा प्रयत्न चालवला आहे असे आम्हास वाटते . भिमा कोरेगाव संदर्भाने उसळलेल्या हिंसाचाराच्या संदर्भाने म्हणजे भिमा कोरेगाव हिंसाचाराचे माओवादी कनेक्शन जोडत डॉ.आनंद तेलतुंबडे यांना त्यात गोवण्याचा प्रयत्न सरकारी पातळीवरून होतो आहे. या कारस्थानाविरोधात आवाज उठविण्याची गरज असताना फेसबुक माध्यमातुन डॉ. तेलतुंबडे

Jan242019 by asantoshwebmagazinNo Comments

जपानी कंपनीच्या शिष्टमंडळापुढेही पालघर जिल्ह्यातील ग्रामस्थांची ‘ बुलेट ट्रेन नकोच नको ! ‘ ची भुमिका

Social

समीर वर्तक बुधवार दिनांक 23 जानेवारी 2019 रोजी मुंबई-अहमदाबाद बुलेट ट्रेन साठी सुमारे 88,000 कोटी कर्ज देणारी जपानची JICA कंपनीचे प्रतिनिधी पालघर जिल्ह्यात "बुलेट ट्रेन" विरोधातील नागरिकांना भेटण्यास आलेले होते. त्यांनी हनुमान नगर, मान व नागझरी या गावातील नागरिकांना भेट दिली. आम्ही आमची एक इंचही जमीन देणार नाही, बुलेट ट्रेन पासून आम्हाला काहीही फायदा नाही, आम्हचे आयुष्य या बुलेट ट्रेन मुळे उध्वस्त तर होईलच परंतु पालघर जिल्ह्याच्या पर्यावरणाचा संपुर्ण विनाश होऊन जाईल तसेच सत्तेतील सरकार हे जनतेसाठी नाही तर मूठभर श्रीमंतांसाठी काम करीत आहे. ही बुलेट ट्रेन देखील फक्त श्रीमंतांसाठीच आहे ज्यासाठी पालघरमधील आदिवासी व भूमिपुत्रांना आणि पर्यावरणाला उध्वस्त करण्याचे या सरकारचे कारस्थान आहे. फक्त एका माणसाच्या हौसेसाठी आम्हाला उध्वस्त करू नका असे सर्व आदिवासी बांधवानी ठणकावून सांगि

Jan212019 by asantoshwebmagazinNo Comments

एक लाख कोटींची बुलेट ट्रेन लादताय कशाला ? – ही तर शेतकऱ्याची फसवणूक ! – शशी सोनवणे

Political, Social

प्रस्तावित मुंबई अहमदाबाद बुलेट ट्रेनसाठी 69 गावांनी जमीन देण्यास संमती दिल्याचा हाय स्पीड रेल कॉर्पोरेशन कडून खोटा प्रचार केला जात आहे. पालघर जिल्ह्यात बुलेट ट्रेनला सर्वाधिक विरोध होत आहे. गेली दोन वर्षे साधा सर्वे देखील होऊ दिलेला नाही. गेल्या 8 जानेवारीलाच पालघर जिल्ह्यात पडघा येथे सर्वे करण्याचा प्रयत्न झाला तो ग्रामस्थानी, आंदोलकांनी हाणून पाडला. तसा पंचनामा देखील ग्रामस्थानी लिहून घेतला आहे. पालघर जिल्ह्यातील अनुसूचीत क्षेत्रात सर्व गावांनी पेसा (1996) कायद्यानुसार संविधानाने दिलेल्या अधिकाराचा उपयोग करुन बुलेट ट्रेनच्या विरोधात ग्राम सभांचे ठराव शासनाला पाठवले आहेत. तरी शासन बळजबरीने सर्वे करण्याचा प्रयत्न करत आहे. JICA जी बुलेट ट्रेनला कर्ज पुरवठा करणार आहे त्यांच्यात आणि भारत सरकार मध्ये अजून कर्जाचा करार झालेला नाही. त्यांनी अजून बुलेट ट्रेनला कर्ज दिलेले नाही आणि देण्याची शक्य

Jan102019 by asantoshwebmagazinNo Comments

बेस्टचा संप आणि मुंबईकर

Social

अॅड. गिरीश राऊत आज मुंबईच्या बेस्ट या सार्वजनिक बस सेवेतील कर्मचार्यांच्या संपाचा तिसरा दिवस. इतर वेळी माणसे रस्त्यावर उतरतात. पण येथे नेहमी रस्त्यावर असणार्या ड्रायव्हर कंडक्टरना घरी थांबावे लागले. पगारवाढ व इतर रास्त मागण्यांसाठी संप करणार्या कर्मचार्यांना जनतेने सहानुभूती व पाठिंबा देण्याची गरज आहे. सोबत रस्त्यावरील वाहतुकीत असलेली बेस्ट बसची महत्वाची भूमिका स्पष्ट करणारे पत्रक जोडले आहे. रस्त्यावर कमीतकमी जागा व्यापून सर्वाधिक प्रवाशांना सेवा देणार्या बेस्टला मागील सुमारे शंभर वर्षांप्रमाणे अधिक वाव देण्याऐवजी बेस्टचे सन १९९५ पासुन खच्चीकरण करण्यात आले. ५५ उड्डाणपुलांपासुन आलेल्या सर्व योजनांमुळे मुंबईत प्रवासाला विलंब होऊ लागला. प्रदूषण वाढत गेले. त्या वेगाने वाहतुक देणार्या बेस्ट बसच्या विरूध्द होत्या. पण प्रसारमाध्यमांद्वारे चलाखीने खोटा प्रचार करून, जनतेतील अज्ञानाचा गैरफायदा घेऊ

Jan82019 by asantoshwebmagazinNo Comments

विचार करू या सर्वजण – डॉ. अलीम वकील

Literature, Social, Uncategorized

४, ५ आणि ६ जानेवारी दरम्यान पुण्यातील आझम कॅम्पसमध्ये १२वे अखिल भारतीय मुस्लिम मराठी साहित्य संमेलन झाले. या संमेलनाचे अध्यक्ष होते डॉ. अलीम वकील. त्यांच्या अध्यक्षीय भाषणाचा हा संपादित अंश.. सांप्रत काळ इतक्या श्रवणाचा आहे की, जिभेचे कार्य केवळ ‘चव’ घेण्याचे आहे, अशी खात्री होऊ लागली आहे. सतत ऐकतच राहण्याने ऐकणारे संभ्रमित होतात आणि सतत निरर्थक ऐकल्याने अधिक संभ्रमित होतात असा समज आहे. ‘चला संभ्रमित होऊ या’ असे अभियान सुरू आहे असे कळते. मध्ययुगीन युरोपचा इतिहास एका वाक्यात सांगता येतो असे आमचे प्राध्यापक शिकवित. ‘या काळात काहीही झाले नाही’ असे ते वाक्य आहे. २०१४ पूर्वीचा असाच काही तरी भारताचा इतिहास, आदरणीय पंतप्रधान श्री. मोदीजींनी सांगितला. २०१४ मध्ये तमोयुगाचा अंत झाला तो उत्साहवर्धक भगव्या किरणांनी! त्याआधी नाव घेण्याजोगे भारतात काही झालेच नाही. (अगदी श्री. वाजपेयी सरकार धरून) अश

Jan72019 by asantoshwebmagazin2 Comments

लेखक हस्तिदंती मनोऱ्यामध्ये राहात नसतात. त्यांच्या लिखाणातून सुष्ट आणि दुष्ट, उचित आणि अनुचित यांच्या द्वंद्वामध्ये ते ठामपणे एक बाजू घेत असतात.

Literature, Social, Uncategorized

यवतमाळ येथे 11 ते 13 जानेवारी या कालावधीत होणाऱ्या 92व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाच्या उद्घाटक म्हणून ज्येष्ठ साहित्यिका नयनतारा सहगल यांना आमंत्रित करण्यात आले होते. मात्र त्यांच्या निवडीवरून झालेल्या वादानंतर संमेलनाच्या आयोजकांनी सहगल यांना उपस्थित राहण्यास नकार कळवला. नयनतारा सहगल यांचे उद्घाटनाचे संपूर्ण भाषण इथे देत आहोत. सध्याच्या सामाजिक-राजकीय परिस्थितीवर त्यांनी महत्वपूर्ण भाष्य केले आहे. सदर भाषण बीबीसी मराठीच्या सौजण्याने असंतोष च्या वाचकांकरीता उपलब्ध करून देत आहोत. माझ्याकरता हा एक भावनिक क्षण आहे. मला असे वाटते आहे की, ज्यांचे नाव आपल्या देशाच्या आधुनिक इतिहासामध्ये नोंदवले गेलेले आहे ते मराठी साहित्य संमेलनाची मुहूर्तमेढ रोवणारे महादेव गोविंद रानडे (माझे चुलत आजोबा शंकर पांडुरंग पंडित हे त्यांचे जवळचे स्नेही आणि सहकारी होते), या संमेलनाचे

Jan72019 by asantoshwebmagazinNo Comments

मराठी अशी आमची माय बों(बल)ली.. -अॅड.महेंद्र कवचाळे

Literature, Social

यवतमाळ येथे होत असलेल्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाचे उदघाटन ज्येष्ठ साहित्यिक नयनतारा सेहगल यांच्या हस्ते होणार होते. परंतु त्या इंग्रजी भाषेच्या साहित्यिक असल्यामुळे ऐनवेळी त्यांना नाकारण्यात ( आधी निमंत्रण देऊन) आले. साहित्य महामंडळ असो किंवा आयोजक असो, त्यांना नाकारण्यामागे जे कारण देत आहेत ते मनाला न पटण्यासारखे आहे. नयनतारा या पंडित नेहरू यांची भाची आणि इंदिरा गांधी यांच्या आते-बहीण आहेत. मोदी सरकारच्या धोरणामुळे देशात जी असहिष्णुता निर्माण झाली त्याचा निषेध करण्यासाठी त्यांनी पुरस्कार वापसी चे आंदोलन चालवले. याच कारणामुळे संघ, मोदी सरकार आणि फडणवीस सरकार यांनी दबाव आणून नयनतारा यांचे निमंत्रण ऐनवेळी रद्द केले. साहित्य महामंडळ आणि आयोजकांनी संघ आणि भाजपा यांच्या पायावर अक्षरशः लोटांगण घातलेलं आहे. त्यांच्या या लाचारीचे निषेध करण्यासाठी माझ्या कडे शब्द अपुरे पडत जरी असले तरी

Jan32019 by asantoshwebmagazinNo Comments

जोतिबांना पगडीत आणि सावित्रीबाईंना कुंकवाच्या चिरीत नका अडकवू!

Social, Uncategorized

प्रगती बाणखेळे आपला समाज परंपरेने प्रतीकांमध्ये रमणारा आहे. सामाजिक चळवळीही याला अपवाद नाहीत. ही प्रतीकं त्या त्या काळात समाजाला एकत्र आणायला, लोकांना प्रेरणा द्यायला खूप महत्त्वाची ठरली हे निःसंशय. खादी आणि चरखा हे स्वातंत्र्य चळवळीत मोलाचे ठरले. सारा देश गांधींच्या विचारांकडे आकर्षित करण्यात या प्रतीकांचा मोठा वाटा होता. पण काळ बदलला आहे. प्रतीकं ही अस्मितांची ओळख बनलीत. त्या व्यक्तीचे विचार, त्यांचं काम याकडे सोयीस्कर दुर्लक्ष करत प्रतीकं मिरवणं खूप सोपं झालंय. एकदा का अशी प्रतीकं हाताशी असली की ती लोकप्रिय करणं आलंच. त्या व्यक्तींचं सुलभीकरण आणि पुढे विकृतीकरण करण्याचा हा राजमार्ग होऊन जातो. आज सावित्रीबाई जन्मल्या त्या महाराष्ट्रात मुलींच्या शिक्षणाचा प्रश्न ऐरणीवर आहे. गेल्या वर्षी वस्त्या, पाड्यांवरच्या अनेक शाळा बंद झाल्या. त्यात शिक्षण सोडावं लागलं ते मुलींना. बालविवाहांमध्ये आ

Dec312018 by asantoshwebmagazin2 Comments

भिमा कोरेगाव कुणी घडविले ? इतिहासातले व वर्तमानातलेही … खरा मुद्दा इतिहास भान रुजविण्याचा आहे !

Social, Uncategorized

अनिकेत लखपती ३१ डिसेंबर २०१७ वर्षाचा शेवटचा दिवस. या दिवसाची पहाटही माझ्यासाठी इतर अनेक दिवसांप्रमाणेच होती. फक्त त्यात एकाच भावना नवीन होती ती म्हणजे, ‘जी मजा वर्षभर करू शकलो नाही ती आज करू’ आणि आनंदात दिवस घालवू. विचार केल्याप्रमाणे हा शेवटचा दिवस मनापासून जगलो. हे सगळ करत असतांना या वर्षी केलेल्या कोणत्याच चुकीच्या गोष्टी पुढच्या वर्षी करणार नाही हा एकच नेहमीचा संकल्प घेऊन मी २०१८ वर्षात पदार्पण केलं . नवीन वर्षाच स्वागत मुक्त मनान करावं, नवनवीन संकल्पांचा विचार करून त्या संकल्पांना वर्षभर उराशी जपावं, रागद्वेष यांना त्याच वर्षात सोडून प्रेमभावानं नवीन वर्ष सुरु करावं या सगळ्या गोष्टी माहित होत्या. पण तरीही वर्षाची शेवटची रात्र साजरी करण्यात नव्या वर्षाच्या पहाटे उठायला जरा उशीरच झाला आणि मागच्या वर्षाचे पडसाद पुन्हा नव्या वर्षावर पहिल्याच दिवशी पडले. नवीन वर्षाच्या प

Dec312018 by asantoshwebmagazin1 Comment

एक अपारंपरिक, फेमिनिस्ट मित्र राजीव कालेलकर – डॉ. कुंदा प्रमिला नीळकंठ

Social, Uncategorized

( आज कॉम्रेड राजीव कालेलकर यांचा स्मृतिदिवस आहे. स्त्री मुक्ती चळवळ, मागोवा,लालनिशान,युवा भरात,श्रमिक मुक्ती दल आदी संघटनांचे ते सक्रिय पाठीराखे होते. कला,साहित्य,राजकारण इत्यादी वर भरभरून बोलणारे व लिहिणारे ते कार्यकर्ते विचारवंत होते. त्यांनी विविध विषयावर लिहिलेल्या लेखांचे पुस्तक "हरिती प्रकाशन" ह्या संस्थेने प्रकाशित केले. त्यांच्या राहत्या घरी पुस्तक प्रकाशन झाल्याच्या काही वेळांनी त्यांचे निधन झाले. त्यांच्या मृत्यूपश्चात डॉ. कुंदा प्र .नी यांनी लिहिलेला व प्रेरक ललकारीच्या जानेवारी २०१५ च्या अंकात प्रकाशित लेख असंतोष च्या वाचकांसाठी आज त्यांच्या स्मृतीदिनानिमित्ताने प्रकाशित करीत आहोत. ) ३१ डिसेंबर २०१४ रोजी पहाटे आमचा स्त्रीवादी मित्र राजीव कालेलकर गेला. गेले वर्षभर तो अन्ननलीकेच्या कॅन्सरने आजारी होता. मे २००१४ मध्ये त्याच

Dec222018 by asantoshwebmagazinNo Comments

भीम आर्मी : सर्वस्पर्शी तत्वज्ञानासह विधायक नकाराची गरज !

Political, Social

महेंद्र लंकेश्वर पश्चिम उत्तरप्रदेशातील सहाराणपूर जिल्ह्यात , त्यातील घडकौली गावात दलितांच्या सामूहिक हत्येचे , त्यांची जवळपास शंभरावर घरे , झोपड्या जाळण्याचे , लूटण्याचे जे अमानवीय , भीषण कांड घडले त्यांच्या मुळाशी ठाकूर , राजपु्त , सरंजामी जमीनदार आहेत हे लपून नाही उघड आहे पण त्यांना पाठीशी घालून चिथावणी देणारे उत्तरप्रदेशचे भगवी कफनीधारी सरकार आहे हेही राष्ट्रीय , आंतरराष्ट्रीय स्तरावर लपून राहिलेले नाही.... अर्थात दलित अत्याचाराच्या या घटना या देशात सुसूत्रपणे , संघटीतपणे , ना थांबता ,प्लँनिंगपूर्वक चालूच आहे. दलितावरील अत्याचाराचा हा सिलसिला या देशात सनातन चालू आहे. या पार्श्‍वभूमीवर जातीय अत्याचाराच्या मुळाशी जी भौतिक , मानसिक कारणे असतात त्याचा वेध घेणे क्रमप्राप्त असते. खैरलांजी अमानवीय हत्याकांड जमिनीच्या मालिकेत वरुन घडले म्हणजे गावात, वस्तीवर एकाकी राहणाऱ्या एकाकी दलित कुटुंबा

Dec212018 by asantoshwebmagazinNo Comments

हु किल्स सुमित …? -भागवत तावरे

Social

विषमतेचा अनभिज्ञ प्रवास जातीय ते आर्थिक असाही होतोय का ? तो इंजिनियर होणार अन ती देखील , नव्या पिढीचे नेतृत्व करताना लग्नासारखा निर्णय घेणारे ते दोघे शारीरिक व मानसिक सदृढ . तेरे मेरे बीच मे असणारे बंधन त्यांनी डॉ . आंबेडकरांच्या कायद्याकडून संमत करून घेतले .दोन मनातील रेशीम बंध त्यांनी रेशीम गाठीत बांधून देखील घेतले . व्यवस्थेत संपन्न जीवन जगावे म्हणून त्यांनी आपले शिक्षण पूर्ण करायचे होते म्हणूनच भाग्यश्री - सुमित वाघमारे महाविद्यालयात आलेले . तथागतांच्या साक्षीने आरंभ झालेले वैवाहिक जीवन कुठल्याच अडथळ्याशिवाय यशस्वी होईल असे वाटत असताना धारधार शस्त्र अनपेक्षित पणे समोर आले अन सुमितचा जीव घेऊन गेले . ज्याच्या सोबत जीवन अन जगण्याचे स्वप्न जगले त्याचा मृत्यू पाहण्याचा दुर्दैवी प्रसंग त्या रमाईच्या लेकीवर व जनतेच्या डोळ्यावर ओढवला . कधी काळी जातीचे बंध बांध जपणारी व्यवस्था काल

Dec172018 by asantoshwebmagazinNo Comments

युव्हाल नोआ हरारी यांच ‘सेपियन्स’ हे पुस्तक का वाचावं ? -उत्पल व. बा.

Pick-a-book, Political, Social

युव्हाल नोआ हरारी या सध्या चर्चेत असणाऱ्या अभ्यासकानं आपल्या पहिल्या पुस्तकाला दिलेलं ‘सेपियन्स’ हे नाव लक्षणीय आहे. माणूस हा भावनिक-बौद्धिकदृष्ट्या व वर्तनदृष्ट्या एक ‘गुंतागुंतीचा प्रकार’ असला तरी ज्या एका अंशतः आकलनीय-अंशतः अनाकलनीय, निरंतर चालणाऱ्या ‘वैश्विक प्रक्रिये’चा तो एक हिस्सा आहे, त्या प्रक्रियेच्या दृष्टीनं त्याची ओळख, त्याचं स्थान ‘सेपिअन्स’ हेच आहे. हे नामाभिधान माणसाला ‘पृथ्वीवरील विशेष महत्त्वाची, बुद्धिमान प्रजाती’ या श्रेणीतून काढून ‘जीवशास्त्रीय जमिनी’वर आणते. हरारीचं ‘सेपिअन्स’ हे पहिलंच पुस्तक. २०११ साली हिब्रू भाषेत लिहिलेलं हे पुस्तक २०१४ साली इंग्लिशमध्ये प्रसिद्ध झालं. पुढे त्याचा अनेक भाषांमध्ये अनुवाद झाला. मराठीत वासंती फडके यांनी केलेला अनुवाद डायमंड प्रकाशनानं प्रसिद्ध केला आहे. मराठीत विज्ञानविषयक लेखन होत असलं तरी विज्ञानाच्या विविध क्षेत्रातील (

Dec162018 by asantoshwebmagazin1 Comment

बुलेट ट्रेन व अन्य प्रकल्पाविरोधात आ.जिग्नेश मेवानी यांच्या उपस्थितीत वसई येथे २८ डिसें ला पर्यावरण संवर्धन मेळावा.

Social, Uncategorized

पर्यावरण संघर्ष समितीच्या वतीने २८ डिसेंबर २०१८ रोजी वायएमसीए मैदान,माणिकपूर,वसई (प) येथे पर्यावरण संवर्धन मेळाव्याचे आयोजन करण्यात आले असून सदर कार्यक्रमास गुजरात राज्यातील आमदार जिग्नेश मेवानी उपस्थित राहणार आहेत. फादर दिब्रिटो यांच्या अध्यक्षतेखाली आयोजित पर्यावरण संवर्धन मेळाव्याचे उदघाटन आदिवासी एकता परिषदेचे नेते काळुराम काका धोदडे यांच्याहस्ते होणार असून माजी मंत्री,नगररचनाकार चंद्रशेखर प्रभू यांची विशेष उपस्थिती असणार आहे. चंद्रशेखर प्रभू हे समितीचे मार्गदर्शक आहेत. ९० च्या दशकात वसईच्या पर्यावरणावरून नांगर फिरविला जात असताना फादर फ्रान्सिस दिब्रिटो यांनी हरित वसई ची चळवळ उभारून लढा दिला होता.एमएमआरडीए विकास आराखड्याविरोधात समीर वर्तक यांच्या नेतृत्वाखालील पर्यावरण संघर्ष समितीने लढा पुकारला आहे. हा आराखडा हरित वसईला संपविणारा असल्याची त्यांची भूमिका आहे. लोकहिताचे

Dec62018 by asantoshwebmagazinNo Comments

रामलाल गणपत शेंडे : महात्मा ज्योतिबा फुले यांचे स्वप्न साकारणारा हमाल

Social

डॉ.सोपान शेंडे 28 नोव्हेंबर रोजी महात्मा ज्योतिराव फुले यांच्या पुण्यस्मरण दिनी वडिलांनी (श्री. रामलाल गणपत शेंडे) इहलोकीची यात्रा संपविली हा योगायोग म्हणा किंवा त्यांचे भाग्य म्हणा, परंतु त्यामुळे विचारांचे भूतकाळाचा वेध घेण्याचे चक्र सुरू झाले. त्या प्रक्रियेतूनच हा मृत्यूलेख लिहिणची प्रेरणा मिळाली. चांदा गावः- नेवासे तालुक्यातील चांदा हे सर्वांगाने सपंन्न असे एक महत्वाचे गाव. राजकारण, समाजकारण, संसकृती या सर्वांगाने या गावाला संपन्न वारसा लाभलेला आहे. त्यामुळे या गावातील सामान्यातला सामान्य माणूस एक प्रकारचे वेगळेपण घेउन समाजात वावरताना दिसतो. हे चांदे गावचे वैशिष्ट्य भूषण आहे. बालपण व जडणघडण - रामलाल गणपत शेंडे यांचा जन्म हिवरे, तालुका नेवासा येथे सुमारे 1933 साली झाला. हे कोणी राजकारणी किंवा श्रीमंत घराण्यातील व्यक्ती नव्हेत. तर ते एक साधे शेतमजूरी व हमाली करणारी व्यक्ती होते. प

Nov302018 by asantoshwebmagazin1 Comment

“आम्हाला अयोध्या नको; जगण्याचा हक्क हवा” – संजीव चांदोरकर

Economics, Social

भारतीय शेतकरी व वित्त भांडवल आपल्या मागण्या घेऊन दिल्लीत धडकल्या लाखो शेतकरी बांधवाना लाल सलाम ! आजच्या घडीला भारतीय शेतकऱ्यांना वित्त भांडवल तीन बाजूने भिडत आहेत (१) मुबलक कर्ज पुरवठा, (२) शेतीमालाच्या भावांवर कमोडिटी एक्सचेंजमधील व्यवहारांचा निर्णायक प्रभाव आणि (३) पीक विमा मागे वळून बघितले कि लक्षात येते फक्त पाच वर्षांपूर्वी देखील हि परिस्थिती नव्हती (१) कर्ज पुरवठा: शेती व ग्रामीण भागात मुख्यप्रवाहातील बँका पोचल्या नव्हत्या. शेतकऱ्याला प्राथमिक सहकारी पतपेढीतून पीक कर्ज मिळायचे तेव्हढेच. बाकी कर्जासाठी शेतकरी पंचक्रोशीतील खाजगी सावकार, व्यापारी यांच्यावर अवलंबून असायचा. गेल्या पाचदहा वर्षात सार्वजनिक, खाजगी बँका, स्मॉल फायनान्स बँका, बंधन, मायक्रो फायनान्स एनबीएफसी यांचे जाळे ग्रामीण भागात पसरले आहे. या वित्त संस्थात परकीय भांडवलाचे प्रमाण लक्षणीय आहे. वाढत आहे. शेतीसाठी

Nov272018 by asantoshwebmagazinNo Comments

महात्मा फुले : एक निरीक्षण – दुर्गा भागवत

Political, Social, Uncategorized

भरभराट इच्छिणा-या कोणत्याही समाजाला परंपरा मांडून दाखवणारे मनू लागतात , तसेच मनूंनी मांडून ठेवलेल्या पंरपरा जेव्हा घट्ट , खोडागत बनून पुढची वाट थांबवून धरतात , तेव्हा मनूंना आव्हान देणारे फुलेसुद्धा आवश्यक असतात… अशी मांडणी केली विदुषी दुर्गा भागवत यांनी. २ एप्रिल १९८९ ला महाराष्ट्र टाइम्सच्या मैफल पुरवणीत हा लेख छापून आला होता.. ……………………………. गेले काही दिवस महाराष्ट्रभर महात्मा फुल्यांच्या संदर्भात मोठे वादंग माजल्याचे आपण पाहताहोत. हे वादंग त्यांच्या हिंदूधर्माबद्दलच्या विवेचनासंबंधी आहे आणि त्यातून प्रकरण हातघाईवर आल्याचे दिसते आहे , अशा वेळी या देशाची एक जबाबदार नागरिक , थोडीबहुत शिकलेली ,थोडासा नावलौकिक असलेली आणि विशेष म्हणजे समाजशास्त्राची अभ्यासक म्हणून चार समजुतीचे व जबाबदारीचे शब्द सांगावे यासाठी मी आज वा लेखाचा प्रपंच करते आहे. फुल्यांसारखी माणसे हवीत की नकोत ? फुल्यांसा

Nov262018 by asantoshwebmagazinNo Comments

अलिखित’ संविधानाचा अंमल -सुभाषचंद्र सोनार

Political, Social, Uncategorized

॥प्रासंगिक॥ २६ नोव्हेंबर : संविधान दिन देश स्वतंत्र झाला. पण देशापुढे संविधान लिहिण्याचा यक्षप्रश्न उभा राहिला. आमच्या बाबासाहेबांनी तो प्रश्न निकालात काढला. बाबासाहेबांनी लिहीलेलं संविधान म्हणून आम्ही त्याचा खुप खुप अभिमान बाळगू लागलो. अभिमानाची जागा पुढे गर्वाने बळकावली. धर्मग्रंथांसारखंच संविधानाचं स्थान आमच्यादृष्टीने सर्वोच्च बनले. परिणामी 'होली बायबल', 'पवित्र कुराण' आणि 'परमपवित्र गीते'सारखा, संविधानही कधी धर्मग्रंथ बनला, हे आम्हाला कळलं देखील नाही. संविधानाची पारायणं सुरु झाली. काहींनी ते मुखोद्गतच केले, तर काहींनी त्यावर डॉक्टरेटही मिळवल्या. वाचनाभ्यासाची ज्यांना एलर्जी होती अशा संविधान भक्तांचा एक जहाल संप्रदायही अवचित उदयाला आला. अधूनमधून तो 'संविधानाला हात लावाल तर याद राखा!' अशा गर्जना करु लागला. परिणामी अन्य 'करारी संप्रदायां'सारखाच या संप्रदायाचाही भयंकर दरारा नि

Nov222018 by asantoshwebmagazinNo Comments

केवळ विद्या पुरेशी नाही, कारण त्यामुळे पोकळ पांडित्य निर्माण होते -सुधाकर सोनवणे

Social

काही व्यक्तींनी सोशल मिडियावरून व्हायरल केलेले श्रामनेर शिबिराचे फोटो पाहण्यात आले. त्यात श्रामनेर म्हणून बसलेल्या व्यक्तीचे महिलांनी पाय धुणे आणि ते पुसणे अशा बाबी स्पष्ट दिसत होत्या. यासंदर्भात भंतेजी बरोबर येथील सामाजिक न्यायभवनात मी त्यांच्यासोबत चर्चाही केली. मात्र “पाय धुणे-पुसणे योग्य असल्याचा निर्वाळा करत अनुयायांनी हे केलेले कृत्य त्यांच्या श्रद्धेचा विषय असल्याच त्यांनी सांगितलं.” दरम्यान एका व्यक्तीने भंतेजींना फोन दिला आणि बोला असं सांगितलं. फोनवरून समोरच्या व्यक्तीला बोलताना भंतेजींनी त्यांच्याकडे एका तेलाच्या डब्याची मागणी केली. फोन ठेवल्यावर मी भंत्तेजींना विचारले की, “भंतेजी असे मागणे योग्य आहे का?” त्यावर भंते म्हणाले, “मी माझ्यासाठी मागतोय का?, मी माझ्या समाजासाठी मागतोय.” मी त्यांना विचारले, “तुमचा समाज म्हणजे काय. ? ते म्हणाले उद्या ग्रामीण भागातून माझ्या समाजाचे ल

Nov202018 by asantoshwebmagazinNo Comments

शहरी नक्सलवादाची चेटकीण आणि माध्यमांतील कथनं! – प्रज्वला तट्टे

Political, Social, Uncategorized

लेखिकेच्या विनंतीवरून कुठलेली संपादकीय संस्कार न करता सदर लेख "असंतोष" च्या वाचकांकरिता प्रकाशित करीत आहोत. हा लेख सकाळ दिवाळी अंकात प्रकाशित झाला आहे ह्याची वाचकांनी नोंद घ्यावी. विजय तेंडुलकरांचा एक दिवाळी अंकातील लेख आठवला. यात त्यांनी एका आदिवासी स्त्रीचा 'चेटकीण' म्हणून कसा अंत केला जातो ते लिहिलंय. सणाच्या वेळी नाचत असताना अचानक नाचण्याच्या रांगेतून काही आदिवासी बाहेर निघतात आणि एक स्त्रीचा पाठलाग करतात, तो प्रसंग जिवंत उभा केलाय. ते तिचा पाठलाग करतात, तिच्यावर दगडांचा वर्षाव करतात, ती खाली पडल्यावर तिच्या पेकाटात लाथा हणतात आणि ती गतप्राण झाल्यावर शांतपणे नाचण्याच्या रांगेत सामील होतात. तिचं प्रेत तिथेच कुत्री-कोल्ह्यांनी खाण्यासाठी सोडून देतात. नुकत्याच दिवंगत कविता महाजन यांनीही त्यांच्या 'ब्र' कादंबरीत अ

Oct312018 by asantoshwebmagazinNo Comments

प्रासंगिक : नव्या देखाव्यांचा शोध निमित्त Statue Of Unity

Political, Social

सुभाषचंद्र सोनार पाच दिवसाच्या गणपतीसारख्या आमच्या देशातल्या पंचवार्षिक निवडणूकाही गणोत्सवच बनल्या आहेत. गणेशोत्सवात गणेश मंडळं दरवर्षी नवनवीन देखावे सादर करतात. आणि गणेशविसर्जनानंतर पुढील वर्षी ते विकून नवे देखावे पेश करतात. त्याचप्रमाणे राजकीय पक्षही निवडणुकीत आश्वासनरुपी नाना देखावे जनतेसमोर उभे करतात आणि निवडणूक झाली, की स्वतःच त्या देखाव्यांची वाट लावून, पुढील गणोत्सवासाठी नवीन देखाव्यांचा शोध घेऊ लागतात. या देखावेगिरीत संघ-भाजपचा मोठा हातखंडा आहे. स्वातंत्र्य आंदोलनातील आपल्या असहभागावर पांघरुण घालण्यासाठी गेली साठ सत्तर वर्षे ते, धार्मिक, सांस्कृतिक व राजकीय विषयावरचे नवनवे देखावे, राजकीय मंचावर सादर करीत आले आहेत. पण ते सर्वचेसर्व देखावे मोदींच्या 'अच्छे दिन' च्या फ्लॉप शोने मोडीत काढल्यामुळे, संघ-भाजप सद्या नव्या देखाव्यांच्या शोधात आहेत. ते कसे हे जाणून घेण्यासाठी संघ-भाजपा

Oct302018 by asantoshwebmagazin2 Comments

गंगा वाचवणाऱ्या संतांना प्राण का गमवावे लागतात ?

Social

अॅड.गिरीश राऊत गंगेचे पावित्र्य जपण्यासाठी संत ज्ञान स्वरूप सानंद यांनी ११२ दिवस उपोषण करून प्राणत्याग केला. या आधी स्वामी निगमानंदांनी बलिदान दिले. आता फक्त ३६ वर्ष वयाचे संत गोपालदास यांनी २४ जूनपासुन चालू असलेल्या उपोषणात प्राण पणाला लावले आहेत. संत शिवदास हे त्यानंतर समर्पणासाठी तयार आहेत. गंगा प्रदूषित होणे, तिचा प्रवाह अवरूध्द होणे, यामुळे भारतीय धार्मिक व अध्यात्मिक जनमन अस्वस्थ आहे. गंगा भारताच्या चिरंतन संस्कृतीचे प्रतीक आहे. गंगा वाचवणाऱ्या संतांना प्राण का गमवावे लागतात ? थोडे मागे जाऊ. १०० वर्षांपूर्वी स्वातंत्र्यलढयाला प्रेरणा देणार्या 'वंदे मातरम्' गीतात मातृभूमीचा 'सुजलाम् सुफलाम्' असा उल्लेख होता. ही स्थिती स्वातंत्र्य मिळाल्यावर पहिल्या दोन पंचवार्षिक योजनांच्या काळापर्यंत म्हणजे साधारण सन १९५५ पर्यंत टिकून होती. देश सुमारे दहा हजार वर्षांची कृषिप्रधानता राखून होता. स्व

Oct272018 by asantoshwebmagazin1 Comment

सामाजिक -आर्थिक विषमता व शोषण असलेल्या समाजात शांतता निर्माण होऊ शकत नाही..

Political, Social

अनिल प्रकाश/अनुवाद - डॉ.प्रेरणा उबाळे अनेक लोकांना गांधींचा मार्ग अव्यावहारिक वाटतो. मी जेव्हा शाळेत शिकत होतो तेव्हा गांधीजींची आत्मकथा (सत्याचे प्रयोग) वाचली होती आणि त्यामुळे मी खूप भारावून गेलो होतो. त्या वेळी मी त्यांची शिकवण प्रत्यक्ष आयुष्यात उतरवण्याचा प्रयत्न केला मात्र मी अयशस्वी झालो ; उपरोध आणि निराशा मिळाली. तेव्हा मलाही असे वाटू लागले होते की गांधींचा मार्ग कदाचित व्यावहारिक नाहीये. माझं किशोर मन समाज- परिवर्तनाची स्वप्ने घेऊन नव्या मार्गाच्या शोधात होते. १९६८-६९ चे वर्ष असेल. मी महाविद्यालयीन शिक्षणासाठी गावाकडून मुजफ्फरपुरला आलो होतो. तेव्हा मुजफ्फरपुर (बिहार) च्या मुशहारी विभागात आणि मुंगेर जिल्ह्याच्या सूर्यगड विभागात सशस्त्र नक्षलवादी आंदोलन मोठ्या प्रमाणात होत होते. नक्षलवाद्यांनी जेव्हा काही सर्वोदय कार्यकर्त्यांची हत्या करण्याचे मनसुबे व्यक्त केले आणि

Oct252018 by asantoshwebmagazin1 Comment

भारतात मानसिक अनारोग्याची साथ – संजय सोनवणी

Social, Uncategorized

बदललेल्या जीवनशैलीमुळे आणि कुटुंबसंस्थेच्या ऱ्हासामुळे मुलं आणि मोठ्यांतही एकाकीपणाच्या भावनेची लागण होते आहे. किंबहुना एकाकीपणा किंवा आपण दुर्लक्षिले जात आहोत या भावनाच संभाव्य मानसिक विकारांची पहिली पायरी असते. या पायरीवरच जर मानसिक सुरक्षा कवच मिळाले नाही तर स्वाभाविकपणेच मूल मनोविकारी बनू शकते. भारतीय नागरिकांचे मानसिक आरोग्य दिवसेंदिवस ढासळत चालले आहे. आपल्या देशात मनोविकार असलेल्यांची संख्या जपानच्या लोकसंख्येपेक्षा जास्त आहे. ज्यांच्या मानसिक अनारोग्याची लक्षणे सहजासहजी कळून येत नाहीत अशांची संख्या किती असेल हे सांगता येणार नाही. सर्वात जास्त चिंतेची बाब म्हणजे लहान वयातच मानसिक विकारांचा सामना करावा लागण्याचे प्रमाण अवाढव्य आहे. भारतात शेतकऱ्यांच्या दरवर्षी जेवढ्या आत्महत्या होतात तेवढ्याच विद्यार्थ्यांच्याही होतात. देशात सरासरीने प्रत्येक तासाला एक विद्यार्थ्य

Oct252018 by asantoshwebmagazin2 Comments

मानसिक आरोग्य हा एक मूलभूत हक्क असायला हवा !

Social, Uncategorized

विक्रम पटेल, शेखर सक्सेना / अनुवाद : डॉ. दीपक बोरगावे मानसिक आरोग्याचा प्रश्न हा एक गंभीर प्रश्न म्हणून सामोरे येतो आहे. लॅन्सेट या आरोग्य विषयक नियतकालिकाने भारताच्या मानसिक आरोग्याच्या स्थितीविषयी चिंता व्यक्त केली आहे. लॅन्सेट कमिशन ऑन ग्लोबल मेंटल हेल्थ चे प्रमुख धर्ते असलेले तसेच हार्वर्ड विद्यापीठात प्राध्यापक असलेले विक्रम पटेल व शेखर सक्सेना यांनी मानसिक आरोग्याच्या संदर्भात इंडियन एक्सप्रेस मध्ये लिहिलेल्या लेखाचा (मूळ लेख)अनुवाद डॉ. दीपक बोरगावे यांनी केला आहे. हा लेख असंतोष च्या वाचकाकरीता प्रकाशित करीत आहोत. मानसिक आरोग्य ही एक जागतिक आणि सार्वजनिक बाब आहे . सर्वाना बरोबर घेऊन जायचे आणि कुणालाही पाठीमागे ठेवायचे नाही हे मानसिक आरोग्याचे केंद्रीय तत्त्व आहे. हे तत्त्व मानव

Oct242018 by asantoshwebmagazin3 Comments

महाराष्ट्राच्या दिग्रस गावातील ‘खालची आळी ‘ आणि स्वातंत्र्याची सत्तरी – डॉ.मुकेश कुमार

Reportage, Social, Uncategorized

महाराष्ट्राच्या वर्धा जिल्ह्यातील दिग्रस गावातील दलितांच्या स्थितीवर दृष्टीक्षेप टाकणारा हा लेख डॉ. मुकेश कुमार व त्यांच्या चमूने केलेल्या अभ्यासाचा अहवाल आहे. हा मूळ अहवाल हिंदीत असून अहवालात "पूरब टोला' असा शब्द वापरण्यात आला आहे. मराठीमध्ये गावातील जुनी पिढी दिशांना कधीही पूर्व-पश्चिम असे संबोधत नव्हती तर ती खाली-वर असे संबोधित होती. उदाहरणादाखल पूर्वेस असणाऱ्या एखाद्या स्थानाला खालच्या बाजूला असे संबोधले जायचे. तसेच पश्चिमेला वरच्या बाजूला अथवा वरच्या अंगाला असेही संबोधले जायचे. गावच्या रचनेसंबंधात बोलायचे झाले तर आजही दलित वस्ती या खालच्या बाजूला अर्थात पूर्वेच्या बाजूला दिसून येतात. आळी अर्थात गली, नगर. या संदर्भाने अनुवादकाने हिंदीतील पूरब टोला चे मराठी रूपांतरण खालची आळी असे केले आहे. सदर हिंदी अहवाल "असंतोष" च्या वाचकांसाठी गजानन निलामे यांनी मराठीत अनुवादित के

Oct222018 by asantoshwebmagazin2 Comments

अलाहाबादचे प्रयागराज झाले आणि इकडे अंबानीस ४६७ एकर आरक्षित वन जमीन दिली गेली- रवीश कुमार

Economics, Political, Social, Uncategorized

रवीश कुमार हिंदुस्थान टाईम्सच्या विनित सचदेवा यांनी एक भांडाफोड केली आहे. मेक इन इंडिया च्या अंतर्गत मोबाईल फोनची आयात कमी झाली आहे आणि ते आता भारतातच तयार केले जातात.असा सरकार चा दावा आहे. असं खोटं यासाठी सांगण्यात येऊ लागलं कि मोबाईल फोन भारतात बनायला लागल्याने रोजगार निर्मिती होते आहे. वास्तविक पाहता मोबाईल फोन हे भारतात तयारच होत नाहीत तर इथे फक्त असेम्बल केले जातात.चीन मधून निरनिराळे पार्ट आणून ते इथे जोडण्यात येतात. जिथे वेगवेगळे पार्ट निर्माण होतात तिथे जास्त रोजगार निर्माण होतात कि जिथे असेम्बल करण्यात येतात तिथे ? जर तुम्हाला इतकेही ध्यानात येत नसेल तर कठीण आहे . ह्या प्रकारे जे घडले नाही त्याच्या आधारे मूर्ख बनविण्याचा धंदा कुठवर चालणार आहे. हा खरा प्रश्न आहे. विनीत सच देवाच्या अहवालानुसार भारताने चीन कडून २०१४ मध्ये ६.३ अब्ज डॉलर किमतीच्या मोबाईल ची आयात केली होती

Oct182018 by asantoshwebmagazinNo Comments

जात्योन्नती, जातीयुद्ध, जातीअंत: पुढील दिशा काय असेल !

Political, Social, Uncategorized

देवकुमार अहिरे प्रस्तावना- जात्योन्नती, जातीयुद्ध कि जातीअंतक लढाई यापैकी आपणास एकाची निवड करावीच लागेल. जातीअंताची लढाई जेंव्हा जेंव्हा तीव्र होवून उभी राहण्याचा प्रयत्न करते त्या त्यावेळी प्रत्येक जातीतील अभिजन आणि सत्ताधारी वर्ग इतर जातीला शत्रु ठरवून जातीअंतक लढाईला फोडून जातीयुद्धाकडे घेवून जाण्याचा प्रयत्न करतांना दिसतो. जातीआधारित आंदोलनाला जातीवर्ग व्यवस्था विरोधी वैचारिक दिशा असली तरच ते व्यापक होवून स्वतःच्या मूळ समस्या सोडवू शकते अन्यथा इतरांना शत्रू ठरवून संकुचित चौकटीत अडकते. जात वास्तव असलेल्या समाजात जात माणसालासामाजिक ओळख देते. सोबतच एक इतिहास देते. अभिमान देते. अहंगंड, न्यूनगंड, संपत्ती, सन्मान, मानखंडणा आणि गरीबीसुद्धा देते. त्यामुळे जातीआधारित संघटना, आंदोलने आणि मोर्चे भारतात जोपर्यंत जातीव्यवस्था आहे तोपर्यंत होतच राहतील असे दिसते. त्यात वाईट जास

Oct182018 by asantoshwebmagazin3 Comments

धम्मचक्र पवत्तन दिन : कालबाह्य विचारांचे नव्हे, तर कालातित विचारांचे वारसदार व्हा !

Social

सुभाषचंद्र सोनार तथागत गौतम बुद्धांनी भिक्खुंना 'माझ्या कालबाह्य विचारांचे नव्हे, तर कालातित विचारांचे वारसदार व्हा!' असा मोलाचा संदेश दिला होता. त्यांच्या अनुयायांनी त्या संदेशाचं डोळ्यात तेल घालून पालन केले. त्यामुळेच भिक्खुसंघात स्रियांना प्रवेश दिल्यावर 'माझा धम्म जो हजार वर्षे टिकला असता, तो आता पाचशेच वर्ष टिकेल,' ही तथागतांनी व्यक्त केलेली भीती निराधार ठरुन, त्यांच्या निर्वाणानंरही धम्म १५०० वर्षे टिकला. तथागतांच्या निर्वाणानंतर दबा धरुन बसलेल्या प्रतिपक्षाने आपली प्रतिचढाई तीव्र केली. तेव्हा महायानी आचार्यांनी बुद्धांच्या 'अनित्यवादा'च्या जोडीला नवीनतम दर्शने निर्मून प्रतिपक्षीय वैदिक छावणीचे सर्व हल्ले यशस्वीरित्या परतवून लावले. बौद्धवादाच्या या विकासामुळे धम्म दीर्घ आयुष्मान बनला. तथागतांचा भिक्खुसंघ ही दार्शनिक, साहित्यिक, कलावंत, स्थापत्यविद अशा प्रतिभाशाली विद्वानांची मां

Oct182018 by asantoshwebmagazin1 Comment

धम्मचक्र पवत्तन दिन विशेष : धर्माच्या नव्या भूमिकेचा शोध

Social

महात्मा बुद्धांनी धर्म आणि धार्मिक पंथात बोकाळलेल्या जातीभेदाला आव्हान देत आपल्या पंथाचे दरवाजे निम्न,वंचित जातींकरीता खुले केले. त्यामुळे या जातीमध्ये बौद्ध धर्माप्रती मोठे आकर्षण निर्माण झाले होते.बुद्धांच्या संघात महत्त्वपूर्ण व्यक्तीमध्ये उपाली हे एक होते. ते बुद्धोतर काळात संघाच्या नियमानुसार वरिष्ठ स्थानी पोचले.ते पूर्वाश्रमीचे न्हावी होते. त्यांचा व्यवसाय घृणास्पद मानल्या जात असे. याचप्रकारे सुनीत हा पुक्कुस या जातीतून आला होता. त्याच्या रचनाना थेरीगाथेत समाविष्ट करण्यात आले. जबरदस्त नास्तिकतेचा प्रचारक सती हा प्रचारक ढिवर जातीतून आला होता.नंद हा गवळी होता. दोन पंथी तर एका उच्चभ्रू परिवारातील तरुणीचे दासांशी आलेल्या संबंधातून जन्मास आलेली अपत्ये होती. चापा एका शिकाऱ्याची मुलगी होती. पून्ना आणि पुन्निका ह्या दासपुत्री होत्या. सुभा एका लोहाराची मुलगी होती. या प्रकारची असंख्य उदाहरणे

Oct172018 by asantoshwebmagazin1 Comment

ऐतिहासिक शेतकरी आंदोलनाला १०० वर्षे पूर्ण – आजही परिस्थिती जैसे थे”

Social, Uncategorized

सौरभ वाजपेयी,दिल्ली. इसवी सन १९१७ मध्ये महात्मा गांधी यांनी आपले पहिले आंदोलन कृषी आणि शेतकऱ्यांच्या समस्यांसंदर्भात व चंपारण येथील सत्याग्रहाने सुरु केले होते आणि आज १०० वर्षांनंतरही देशासमोर पुन्हा एकदा शेतकऱ्यांच्या समस्या मोठे चिंतेचे कारण बनल्या आहेत ही योगायोगाची गोष्ट आहे . शेतकऱ्यांच्या कर्जमाफीच्या मागण्या आणि आंदोलने वेगाने देशातील सगळ्या राज्यांमध्ये पसरत आहेत. शिवाय शेतकऱ्यांच्या आत्महत्यांशी संबंधित मुद्देदेखील शासनावर परिणाम करत आहेत. विरोधी पक्षाने अगदी स्पष्टपणे संकेत दिले आहेत की ते सन २०१९ च्या सार्वत्रिक निवडणुकीमध्ये शेतकऱ्यांच्या मुद्द्यांसह उतरणार आहेत. मोदी सरकारदेखील उर्वरित काळात शेतकऱ्यांच्या संदर्भातील मुद्दे लागू करण्याचा प्रयत्न करेल. सूत्रांच्या माहितीनुसार संघानेही शासनाला शेतकऱ्यांचे मुद्दे गंभीरपणे सोडवण्याचा प्रयत्न करण्यास सांगितले आहे . या काही बातम

Oct102018 by asantoshwebmagazinNo Comments

नवरात्रोत्सव हा कृषीमायेचा उत्सव आहे.

Social, Uncategorized

रिबले शुभम आश्विन मासारंभापासून देशात नवरात्रोत्सवाला सुरूवात होते. आपल्या राज्यात हा उत्सव घटस्थापनेचा उत्सव व कृषीमायेचा उत्सव म्हणून साजरा केला जातो. जगभरात शेतीचा शोध स्त्रियांनी लावल्याची एक आठवण या उत्सवामागील मूळ प्रेरणा आहे. त्यामुळे राज्यातच नव्हे तर देशातील कानाकोपऱ्यात हा उत्सव केवळ स्त्रिया साजरा करत असत याचे अनेक दाखले पुराणशास्त्रांमध्ये मिळतात. अलीकडे या उत्सवाचे चित्रच बदलून गेले आहे. घटस्थापनेपेक्षा या उत्सवात अनेक नवे फॅड आल्यामुळे मूळ उत्सव आणि त्याचे गांभीर्य लोप पावत चालल्याचे दिसते. कृषीमायेची आराधना करणारी आणि तिचे स्तवन करणारी परंपरा घटस्थापनेच्या प्रतिकांमध्ये थोडीशी शिल्लक होती. ती सध्याच्या नवनवीन फॅडमुळे ती भविष्यात पूर्णपणे लोप पावण्याची भीती वाटते.देशात हा उत्सव साजरा करणाऱ्या विविध पर

Oct62018 by asantoshwebmagazin2 Comments

… तर जागृत,अज्ञानी,जनतेचा असंतोष मजबूत बळाची सैनिकी सत्तासुद्धा रोखू शकणार नाही – म.गांधी

Political, Social

By Aasantosh Team आधुनिक भारतातील शेतकरी आंदोलनाच्या अग्रणींपैकी एक प्राध्यापक एन जी रंगा स्वतः एका शेतकऱ्याचे पुत्र होते. त्यांनी गुंटूर ग्रामीण विद्यालय ते ऑक्सफर्ड मधून अर्थशास्त्राचे शिक्षण पूर्ण केले . जेव्हा ते गांधीना भेटत तेव्हा त्यांना ते प्रश्न विचारून हैराण करीत असत आणि कधी कधी लांबलचक पप्रश्नावली ते गांधीना आधीच पाठवून देत असत.१९४४ साली गांधी जेव्हा तुरुंगातून बाहेर पडले तेव्हा प्राध्यापक रंगा प्रश्नांची झडी घेऊन गांधींना भेटण्यास पोचले. २९ ऑक्टोबर ,१९४४ ला झालेल्या या मुलाखतीचा प्रश्न फार तीक्ष्ण होता. “ तुम्ही म्हणता कि हि धरती शेतकऱ्यांची आहे किंवा असली पाहिजे. याचा अर्थ फक्त कसेल त्या जमीनीवर त्याची मालकी असेल कि ज्या राज्यात तो राहतो तेथील राजकीय सत्ता सुद्धा त्याच्या ताब्यात असेल. जर शेतकऱ्यांजवळ फक्त जमीन असेल आणि राजकीय सत्ता नसेल तर त्यांची स्थिती वाईट होईल जशी सो

Oct32018 by asantoshwebmagazin4 Comments

शहरी इंडिया आणि ग्रामीण भारत यात मोठी तफावत का आहे ?

Social

सहा लेनचे मार्ग,गगनचुंबी इमारती,बुलेट ट्रेन असा इंडिया निर्माण करण्याकरीता ग्रामीण भारताचा बळी दिला जातो आहे. दिल्ली मुंबई औद्योगिक प्रकल्प,नदीजोड प्रकल्प हे कुणाच्या फायद्याचे आहेत ? शहरी इंडियाच्या निर्मितीसाठी ग्रामीण भारताचा बळी का दिल्या जातो आहे ? देविंदर शर्मा , अनुवाद – प्रेरणा उबाळे आपण एका अशा देशामध्ये राहतो जो इंडिया आणि भारत यांच्यामध्ये विभागला गेला आहे. इंडिया हा मेट्रोपोलीटीन शहरांमध्ये पाहायला मिळतो आणि यामध्ये सहा लेनचे राजमार्ग आहेत, गगनचुंबी इमारती आहेत, महागड्या गाड्या आणि बरंच काही आहे. तर दुसरीकडे ६.४० लाख खेडी असलेल्या भारतात धुळीने माखलेले रस्ते आहेत शिवाय ट्रेक्टर, बैलगाड्यांबरोबर हजारो गरीब शेतकरी आहेत. तुम्हाला असं वाटेल की मी इंडिया आणि भारताबद्दल का बोलतो आहे. मी मुद्दामच या विषयावर बोलतो आहे, कारण कि शहरी इंडिया आणि ग्रामीण भारत यां

Oct22018 by asantoshwebmagazinNo Comments

चरख्याचा स्वातंत्र्य आंदोलनाशी संबंध का व कसा आला ?

Social, Uncategorized

सुभाषचंद्र सोनार चरख्याचा स्वातंत्र्य आंदोलनाशी संबंध असला तरी, चरख्याला स्वातंत्र्य प्राप्तीचं साधन म्हणून, कोणीही प्रोजेक्ट केलं नव्हतं. त्यामुळे चरख्याचा संबंध स्वातंत्र्य आदोलनाशी कधी व का आला, हे समजून घेणं गरजेचं आहे. तसे समजून घेतले तरच ना जाने कितने झूले फांसी, कितनों ने गोली खाई। क्यूं झूठ बोलते साहिब, कि चरखा चलाने से आजादी आई॥ या काव्यपंक्तीमधला भंपकपणा आपल्या लक्षात येईल. ना जाने कितने झूले फांसी, कितनों ने गोली खाई। क्यूं झूठ बोलते साहिब, कि चरखा चलाने से आजादी आई॥ असा मिथ्या आणि दुष्प्रचार करण्यात फक्त मनुवादीच आघाडीवर नाहीत, तर परिवर्तनवादाचा बुरखा पांघरणा-या, तथाकथित परिवर्तनवादी संघटनासुद्धा, जराही पीछाडीवर नाहीत. सद्विचाराचे जसे कोणी ठराविक मक्तेदार नसतात, तसेच दुर्विचाराचेही कोणी ठराविक ठेकेदार नसतात. 'चकाकणारी प्रत्येक वस्तु सोनं नसते,' अशी म्हण आहे. वरील काव्यपंक

Oct22018 by asantoshwebmagazin1 Comment

शंकराचार्य इंग्रजांवर गांधीजीना देशाबाहेर हाकलण्याबद्दलचा दबाव का टाकत होते…?

Political, Social

By Aasantosh महात्मा गांधी सर्व धर्माचा आदर करण्यास सांगत.त्यांनी सायंकाळच्या प्रार्थना सभेत सर्व धर्माची भजने व गीते गाण्याची परंपरा सुरू केली होती.सगळ्या धर्मातील चांगुलपणा लोकांनी घ्यावा व त्यानुसार आचरण करावे अशी त्यांची धारणा होती.गांधी आध्यात्मिक होते,धार्मिक होते.आध्यत्मिक बाबींना केंद्रीयस्थानी ठेवण्याच्या गांधींच्या विचारास डॉ.आंबेडकर यांच्यासारख्याच्या टिकेस सामोरे जावे लागले होते. त्यातून गांधींचा वैचारिक संवाद आंबेडकराशी सूरु झाला होता. त्यानिमित्ताने काही बदल ही दिसत होता. दुसरीकडे गांधींना संकुचित हिंदुत्ववादि लोकांच्या टीकेला तोंड द्यावे लागत होते. गांधी त्याना मूर्ख व धर्मांध समजत. इतिहासकार रामचंद्र गुहा त्यांच्या 'गांधी :द इयर्स दॅट चेंजड इंडिया' या पुस्तकानिमित्ताने दिलेल्या मुलाखतीत म्हणतात : ' आंबेडकर यांच्या अनुयायांशी तुम्ही चर्च

Oct12018 by asantoshwebmagazinNo Comments

आरएसएस ला नाजी व मुसोलिनीसारखे फासिस्ट मानायचे म.गांधी

Political, Social, Uncategorized

महात्मा गांधी या जगातून जाऊन ७० वर्षे झाली आहेत. या सात दशकात खूप सारे टीकाकार सुद्धा त्यांच्या मार्गाने नंतर मार्गक्रमण करताना दिसले.कमीतकमी सार्वजनिकरीत्या भारताचे जवळपास सर्वच राजकीय पक्ष हे गांधीजीविषयी श्रद्धा व्यक्त करताना दिसतात.राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे स्वयंसेवक ते प्रधानमंत्री असा प्रवास झालेल्या नरेंद्र मोदींनी गांधीच्या चष्म्याला आपल्या सरकारच्या प्रतीक चीन्हासारखे बनवून टाकले तेव्हा भारतातील सर्व विचारधारा ह्या गांधीपुढे नतमस्तक झाल्यासारख्या वाटत होत्या . दुसऱ्या विचारधारांच्या पातळ्यावर ह्या वरवरच्या दिसणाऱ्या बदलाच्या पार्श्वभूमीवर महात्मा गांधी आरएसएस बाबतीत काय विचार करीत होते हे बघितले पाहिजे. तसे पहिले तर गांधीजीनी या संदर्भात आपले म्हणणे दृढपणे मांडले आहे. त्यांच्या हत्येनंतर सरदार पटेल यांनी संघावर बंदी घातली होती. इथे महात्मा गांधीच्या अखेरच्या काळात त्यांचे खाजगी

Oct12018 by asantoshwebmagazinNo Comments

“राज्याचे अतिरिक्त अधिकार व नागरिकांचे किमान स्वातंत्र्य ही बाब मी भयप्रद मानतो.” – म.गांधी

Political, Social

संजय सोनवणी महात्मा गांधीं स्वतंत्रतावादी होते. समाजवादाचे ते कधीही समर्थक नव्हते. थोडक्यांच्या भांडवलशाहीलाही त्यांनी विरोधच केला होता. समाजवादात शासनाच्या हातात जास्त अधिकार जातात त्यामुळे नागरिकांवर अधिकाधिक बंधने घालणे सोपे जाते महात्मा गांधी म्हणाले होते, . "राज्याचे अतिरिक्त अधिकार व नागरिकांचे किमान स्वातंत्र्य ही बाब मी भयप्रद मानतो .राज्याला अधिक अधिकार असल्याने शोषण कमी झाल्यासारखे वाटेल पण यात व्यक्तिस्वातंत्र्याचा अपार संकोच होईल आणि देशाच्या प्रगतीला खीळ बसेल. सरकारी नियंत्रणांमुळे भ्रष्टाचार तर वाढेलच पण सत्याची गळचेपीही सुरु होईल. काळाबाजार व कृत्रीम टंचाया वाढतील. एवढेच नव्हे तर व्यक्तीची स्व-सृजनप्रेरणाही यातून नष्ट होत तो स्वत:ला घ्याव्या लागणा-या मेहनतीपासूनही दूर पळेल. सर्वोच्च प्राधान्य हे व्यक्तीस्वातंत्र्याला असायला हवे त्याशिवाय सबळ समाजाचे उभारणी शक्

Sep302018 by asantoshwebmagazin2 Comments

इतके दिवस संघाच्या इशाऱ्यावर नाचता-नाचता तो खरोखर मतांधळा झाला असेल !

Political, Social

जगदीश्वर चतुर्वेदी कालपासून मोदीच्या अंधभक्तांनी फेसबुकपासून ते टिव्ही चॅनलवर जी राष्ट्रवादी नागडेपणा चालविला आहे तो अत्यंत लज्जास्पद आहे.ह्या साऱ्या बाबी देशाच्या जनतेने किती भयंकर लोकांच्या ताब्यात सत्ता दिली आहे याकडे वारंवार इशारा करीत आहेत. यावरून एक निष्कर्ष असाही निघतो की,टीव्ही न्यूज चॅनल हे बातम्या देण्याच्या आपल्या कामापासून खूप दूर गेले आहेत. जे लोक मोदींच्या हातात देश सुरक्षित असल्याचे मानीत होते तेही आपण कुण्या कमअक्कल माणसाच्या हाती देश सोपवून बसलो आहोत म्हणून चिंताग्रस्त आहेत. तुम्ही सर्जिकल स्ट्राईक च्या बाजूने आहात.? तुम्ही याचे स्वागत करता का ?असे प्रश्न विचारले जाताहेत.माझ्यामते हे दोन्ही प्रश्न मूर्खपनाचे व चुकीच्या उद्देशाने प्रेरित आहेत.लेखक-बुद्धिजीवी व शांतिप्रिय जनतेला असे प्रश्न आवडत नाहीत.लेखक म्हणून आम्ही सदासर्वकाळ जनतेच्या बाजूने व शांतत

Sep182018 by asantoshwebmagazin3 Comments

आदिवासी मुले इथे ज्ञानार्जन करितात ! – नवनाथ मोरे

Social

आदिवासी विकास विभागाच्या माध्यमातून आदिवासी समाजाच्या विकासासाठी विविध कल्याणकारी योजना राबविल्या जातात.याच विभागामार्फत आदिवासी समाजातील विद्यार्थ्यांना शिक्षणाच्या प्रवाहात यावे,शिक्षण घेता यावे.यासाठी राज्यभरात 491 वसतिगृहे चालवली जातात.या वसतिगृहांमध्ये 58 हजारहून अधिक विद्यार्थी वास्तव्य करतात. वसतिगृहांमध्ये जेवण,नाष्टा,शैक्षणिक साहित्य,बेडिंग साहित्य,निर्वाह भत्ता इ. सुविधा पुरविल्या जातात. आदिवासी समाजाच्या सामाजिक प्रगतीत आश्रमशाळा,वसतिगृह यांचा महत्वाचा वाटा राहिला आहे.ज्या समाजाच्या उन्नती आणि शैक्षणिक प्रगतीसाठी वसतिगृह महत्वाचा दुवा ठरली आहेत.त्यांची अवस्था गंभीर आहे. महाराष्ट्र राज्याचे आयुक्तालय ज्या नाशिक शहरात आहे.त्याच शहरातील आणि जिल्ह्यातील वसतीगृहांची परिस्थिती गंभीर आहे. पेठरोड येथे मुलींच्या वसतीगृहांची परिस्थिती पाहिल्यास पंखे तुटलेले आहे,कधी लाईट जात

Sep172018 by asantoshwebmagazin1 Comment

कॉ. शरद पाटील : दुःख आणि शोषणमुक्तीचा असंतोषी मार्गस्थ

Social

मी बारावीत असतांना पहिल्यांदा कॉ. शरद पाटील नावाच्या म्हाताऱ्या माणसाचे भाषण ऐकले होते. मी आणि नितीन वाव्हळे (हल्ली, एस. एफ. आय. चे विद्यार्थी नेते) त्यावेळी औरंगाबाद शहरात सार्वजनिक कार्यक्रम असले की, आम्ही बहुतेकवेळा हजरच असायचो. मुख्य कारण म्हणजे अशा कार्यक्रमात खायला चांगले असते आणि दुय्यम कारण म्हणजे डोक्याला खूराक मिळतो. ते कॉ. आहेत तेंव्हा ऐकले होते पण जास्त कळत नव्हते. त्यामुळे हा म्हातारा जाम भारी आहेच प्रथमदर्शनी मत बनले कारण त्यांच्या वयाचे अनेक म्हातारे रिकामे असतात असाच माझा अनुभव होता. त्यांना कोणीच गंभीरपणे ऐकत नाही असेही पाहिले होते हा पाटिल बाबा थोडा वेगळाच वाटला. पदवीला असतांना त्यांचे पुस्तके वाचली. डोक्याला ताण देवून वाचली तेंव्हा कुठे काही गोष्टी समजू लागल्या. आजही त्यांच्यावर दुर्बोध लिखाण करण्याचा, त्यांना संस्कृत खरंच येत होते का? असे अनेक आरोप केले जातात पण, हे आ

Sep172018 by asantoshwebmagazin1 Comment

“नथुरामां”ची भरती कशी होते? – कुणाल शिरसाठे

Social

विचारवंतांच्या हत्या करण्यात आरोपी म्हणून पकडलेले सर्व तरुण हे वय वर्ष 18 ते 30 दरम्यानचेच आहेत. त्यांची पार्श्वभूमी पहिली तर ते ओबीसीच्या छोट्या जातींमधून येतात, काबाडकष्ट करणाऱ्या वर्गातून ते येतात. ब्रेनवॉश केलेल्या या तरुणांना हत्या करण्यासाठी नथुराम गोडसे चा आदर्श समोर ठेवला जातो... राम, नरसिंह आणि अर्जुनाचा आदर्श ठेवला जातो.... हे सार विष पेरण्याची सुरवात कुठून होते? ही पोर हत्यांचे कट रचणाऱ्या संस्थांच्या तावडीत सापडली कशी? ही सन 2011 ची गोष्ट असेल मी पुण्यात MA च्या पहिल्या वर्षाला प्रवेश घेतला होता आणि गोखलेनगर ला राहत होतो. कैलास आणि सुदर्शन असे माझे दोन रूम पार्टनर होते, दोघेही कर्नाटक मधील होते आणि पहिल्यांदाच पुण्यात जॉब करण्यासाठी आलेले होते. दिवस गणेशोत्सवाचे होते, कैलास आणि सुदर्शन आपण गणेशोत्सव बघायला जाऊ म्हणवून आग्रह करत होते.आम्ही जायचं ठरवलं, सगळीकडे असलेल्या सजावटी